Sukcesy odtwarzania gatunku
Blaski i cienie bobrowej retencji
W Polsce mieszka ok. 137 000 bobrów. To ponad 4 razy więcej osobników, niż 20 lat temu! Dla pracowników Państwowego Gospodarstwa Wody Polskie oznacza to wzmożoną obserwację rzek i budowli hydrotechnicznych również pod kątem działalności tych zwierząt. Na czym to polega?
Nasza krajowa populacja bobrów retencjonuje ok. 70 mln m3 wody - tyle, ile wynosi pojemność jeziora Gopło na Kujawach. Tymczasem musimy zgromadzić dodatkowe 4 mld m3 wody w kraju, aby powiedzieć #StopSuszy- akcji, którą na różnych obszarach prowadzi Państwowe Gospodarstwo Wody Polskie. Jak się okazuje, głównym zadaniem tej instytucji, poza ochroną mieszkańców przed suszą i powodzią, zrównoważonego gospodarowania wodami oraz ochroną wodnych zasobów, jest rozbiórka, a tak gdzie to potrzebne- modyfikacja bobrowych tam. Traktuje o tym art. 277 ustawy Prawo Wodne. W tych dniach Wody Polskie podzieliły się z opinią publiczną działaniami jakie podejmowane są, aby bytowanie bobrów wpływało korzystnie na retencję wód.
- Zdolności retencyjne krajowej populacji bobrów szacuje się na ok. 70 mln m3 wody, co odpowiada pojemności jeziora Gopło na Kujawach czy jeziora Ryńskiego na Mazurach, przy krajowych potrzebach zwiększenia retencji o ponad 4 mld m3 wody. Dla porównania efekt trzyletniego programu Wód Polskich, dotyczący kształtowania zasobów wodnych w zlewniach rolniczych, w ramach którego budowane i odtwarzane są urządzenia piętrzące wodę w zlewniach rzek pozwoli na retencję ponad 32 mln m3 wody w środowisku, przy czym wartość ta może być kilkukrotnie wyższa, jeśli uwzględni się również zatrzymanie wody w istniejących systemach melioracyjnych – sieciach rowów, do których spiętrzone wody rzek włączonych w program retencji korytowej będą wprowadzać wodę na okres suszy. Oczywiście rola bobrów jest ważna, zwłaszcza w skali lokalnej, gdyż ci wodni inżynierowie potrafią uczynić z niejednego miejsca oazę bioróżnorodności i to właśnie jest dzika przyroda!- informują Wody Polskie.
Tamy bobrowe – kiedy je rozebrać a kiedy pozostawić nietknięte?
Możliwość operowania poziomem nawodnienia gruntów jest kluczowa zwłaszcza na terenach rolnych i zabudowanych. Wody Polskie realizują to wykorzystując system urządzeń wodnych – stopni wodnych, jazów i zastawek, przyjmując odpowiedni poziom piętrzenia w zależności od pory roku i sytuacji hydro-meteorologicznej, zapewniając bezpieczny odpływ wód ze zlewni w okresach nadmiaru opadów oraz jej retencję na czas suszy. W przypadku obecności bobrów na danym terenie, operowanie poziomem piętrzenia może mieć miejsce jedynie poprzez rozbiórkę lub modyfikację tam bobrowych, przy czym niedopuszczalne – poza wyjątkowymi sytuacjami – jest dokonywanie tych czynności w okresie rozrodu i wychowu młodych, dlatego Wody Polskie prowadzą te działania głównie w okresie jesienno-zimowym i wczesną wiosną.
Rozbiórka czy modyfikacja tam bobrowych to jednocześnie najmniej inwazyjny sposób wpływu na regulację stosunków wodnych, nie ingerujący w miejsce spoczynku i wychowu młodych, czyli żeremia. Jednocześnie jest to najbardziej ekologiczne i proste działanie, które może skłonić bobry do przesiedlenia się na inne tereny, gdzie nie będą wchodzić w kolizję z siedliskami ludzkimi. Dzięki temu możliwe jest zarządzanie lokalną populacją bobrów tam, gdzie prowadzona jest racjonalna gospodarka leśna, rolna i rybacka, a także w pobliżu zabudowań i kluczowej infrastruktury oraz nie ingerowanie tam, gdzie bobry nie wywierają negatywnego wpływu na okoliczne mienie i jego użytkowanie.
Niemniej, działalność tych zwierząt należy traktować jedynie wspierająco, jako element retencji naturalnej, gdyż bez działań technicznych, w tym inwestycji w dużą retencję wód, nie uda nam się osiągnąć zakładanego wskaźnika retencji wód- podkreślają specjaliści z Wód Polskich.
Bóbr europejski Castor fiber to największy krajowy gryzoń. Tylko na przestrzeni ostatnich 20 lat jego populacja zwiększyła się ponad czterokrotnie, osiągając stan ok. 137 000 osobników i nadal rośnie. Gatunek ten, przez lata kojarzony z niedostępnymi i niezamieszkałymi terenami, coraz częściej osiedla się w stosunkowo niewielkiej odległości od siedzib ludzkich, a poprzez swoją działalność zmienia stosunki wodne zarówno w bezpośrednim otoczeniu swojego siedliska, jak również na terenach przyległych. Sieć krajowych rzek, rowów i kanałów tworzy sieć arterii wodnych, stanowiących system naczyń połączonych. Budowa tam przez bobry powoduje podniesienie zwierciadła wody tak w bezpośrednim otoczeniu tamy, jak również w korycie rzeki i rowów powyżej.
Wody Polskie udostępniły też 150 fotografii z różnych miejsc w Polsce, gdzie obserwuje się działalność bobrów, do wielu z tych zdjęć dodano też opisy. Pokazujemy kilka z tych zdjęć.
Opr. Redaktor Wodociągowiec
Źródło i Fot. Wody Polskie
