Zachodniopomorskie: Burmistrz Goleniowa zwrócił się do Najwyższej Izby Kontroli o przeprowadzenie kontroli doraźnej w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie.
„Niniejszym mając na względzie brzmienie art. 6 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. O Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2022 r., poz. 623) zwracam się z wnioskiem o pilne przeprowadzenie kontroli doraźnej w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie w szczególności w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w Szczecinie (dalej: PGW WP) pod kątem legalności, gospodarności, celowości, rzetelności i terminowości wykonywania przez stosowne organy PGW WP funkcji regulacyjnej w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym” – czytamy we wniosku Roberta Krupowicza, Burmistrza Goleniowa.
W dalszej części wniosku możemy przeczytać, iż „Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, kierując się m. in. troską o zapewnienie ciągłości dostaw wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz ciągłości odbioru i oczyszczania ścieków, od dawna sygnalizują, iż aktualnie dla zagwarantowania im możliwości zgodnego z prawem realizowania obowiązków ustawowych konieczne jest występowanie – ze względu na oczywistą i udokumentowaną zarazem zmianę warunków ekonomicznych (vide wysoka inflacja, podwyżki cen prądu, gazu, materiałów eksploatacyjnych, presja płacowa etc.) - z wnioskami o skrócenie taryf na podstawie art. 24f uzzw. Niestety dyskrecjonalne, rygorystyczne i de facto polityczne podejście ze strony organów PGW WP do wspomnianych wniosków powoduje, że zagrożone zostają ekonomiczne fundamenty, na których swój byt opierają przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne. Konferencja prasowa Ministra Marka Gróbarczyka i wiceprezesa Wód Polskich Pawła Rusieckiego z dnia 12 września 2022, w trakcie której padły słowa: „Naszym celem jest to, by podwyżka cen wody wyniosła zero procent” jasno wskazuje na kierunek i zasady działania regulatora. Taka sytuacja jest nie tylko niebezpieczna dla mieszkańców polskich gmin, samorządów gminnych ale także do środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa Państwa Polskiego, wszak infrastruktura wod-kan jest infrastruktura krytyczną!”
Taką reakcję Burmistrza Goleniowa spowodowała sytuacja związana z odmowami zatwierdzania wniosków o skrócenie okresu obowiązywania taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków składanych przez Goleniowskie Wodociągi i Kanalizację do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
Na podstawie decyzji Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie PPGW z dnia 7 czerwca 2021 nr SZ.RZT.70.24.2021.RaN, na terenie Gminy Goleniów od dnia 23.06.2021 do dnia 22.06.2024 obowiązuje taryfa dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków.
Na dzień złożenia wniosku taryfowego tj. na dzień 26.02.2021 warunki ekonomiczne i gospodarcze prowadzenia działalności były zupełnie inne niż obecnie. Najważniejsze z nich to cena energii elektrycznej 289,90 zł/MWh, wynagrodzenie średnie krajowe w sektorze przedsiębiorstw w roku 2021 wynosiło 5.888,80 zł., płaca minimalna 2800 zł, oprocentowanie WIBOR 6M wynosił 0,25%.
GWIK w dniu 24 marca 2022 roku złożył pierwszy wniosek o skrócenie obowiązywania taryfy i zatwierdzenie nowej. Postępowanie przez RGZW było prowadzone bardzo opieszale, dopiero 27.04.2022 zostało wydane zawiadomienie o wszczęciu postępowania, po wysyłanym ponagleniu, zorganizowanym posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego oraz spotkaniu z dyrektorem Markiem Duklanowskim w dniu 23.06.2022 założenia ekonomiczne do wniosku o skrócenie taryf okazały się już nieaktualne, na spotkaniu ustalono, że spółka wycofa dotychczasowy wniosek i złoży nowy, który zostanie przez RZGW rozpatrzony bez zbędnej zwłoki w ciągu 14 dni, tak aby nie narażać GWIK na dalsze ponoszenie strat finansowych.
W dniu 29.06.2022 GWIK zgodnie z ustaleniami złożył nowy wniosek o skrócenie obowiązywania taryfy.
RZGW dopiero 21.07.2022, czyli po 3 tygodniach, wszczął postępowanie, pomimo wcześniejszych osobistych zapewnień dyrektora Duklanowskiego o rozumieniu wagi problemu i obietnicy rozpatrzenia wniosku w ciągu 14 dni.
W dniu 24.10.2022 GWIK otrzymał decyzję o odmowie skrócenia obowiązującej i zatwierdzenia nowej taryfy. RZGW nie uznał przytoczonych wyżej argumentów za uzasadnioną zmianę warunków ekonomicznych.
GWIK nieustannie podejmował próby negocjacji i rozmów nie tylko z RZGW, ale z posłami i senatorami, Wojewodą Zachodniopomorskim w zakresie zarządzania infrastrukturą krytyczną, z inicjatywy przedsiębiorstw wod-kan odbyło się kolejne posiedzenie Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego. W rozmowy i apele o ratowanie sytuacji w sektorze wod-kan włączyły się również NSZZ Solidarność. Wagę problemu podkreśla również decyzja Prokuratora Rejonowego o włączenie się do udziału w postępowaniu o skrócenie obowiązywania taryf.
Burmistrz Goleniowa w swoim wystąpieniu porusza również problem naruszenia przez organ regulacyjny zasady podmiotowości i samodzielności gminy.
Sprawa Goleniowskich Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. nie jest odosobniona, w podobny sposób są traktowane inne przedsiębiorstwa wod-kan w wielu Gminach w całej Polsce. Jest to problem, który bez wsparcia niezależnych organów nie może być pozytywnie rozwiązany.
Dodatkowo Wody Polskie niejednokrotnie podkreślają, że oczekują od Gmin podjęcia działań w zakresie minimalizacji wysokości pobieranych podatków lokalnych, wsparcia finansowego spółek wod-kan oraz innych czynności pomocowych.
Takie oczekiwanie narusza zasadę „Zanieczyszczający płaci”, która jest nadrzędną zasadą dofinansowania projektów unijnych realizowanych w sektorze wod-kan. Zgodnie z nią odbiorca korzystający z usług powinien ponosić pełne koszty wytworzenia tych usług.
Ważnym aspektem jest również naruszenie zasady podmiotowości i samodzielności gminy. Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
RZGW odmawiając zatwierdzania wniosków o skrócenie taryf i oczekując, że gminy przejmą finansowanie spółek wod-kan de facto wywiera nacisk na samodzielność gminy i wywiera wpływ na prognozy finansowe gminy i kształt jej budżetu.
Jest to sytuacja, kiedy organ administracji rządowej wywiera nacisk na niezależną jednostkę samorządową. Jest to sytuacja bardzo niepokojąca, zwłaszcza że mowa jest o skali całego kraju.
No cóż, wystąpienie Burmistrza Goleniowa jest kolejnym akcentem ochłodzenia w relacjach pomiędzy przedsiębiorstwami wodociągowo – kanalizacyjnymi a Regulatorem, Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie.
Pozostaje zadać wszystkim pytanie, kiedy nastąpi kres tej "polsko – polskiej wojny na wyniszczenie", za którą na koniec, jak zawsze w takich sytuacjach zapłaci społeczeństwo...
Poniżej pełna treść Wniosku o przeprowadzenie kontroli doraźnej Burmistrza Goleniowa:
Niniejszym mając na względzie brzmienie art. 6 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. O Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2022 r., poz. 623) zwracam się z wnioskiem o pilne przeprowadzenie kontroli doraźnej w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie w szczególności w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w Szczecinie (dalej: PGW WP) pod kątem legalności, gospodarności, celowości, rzetelności i terminowości wykonywania przez stosowne organy PGW WP funkcji regulacyjnej w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym.
W tym miejscu zmuszony jestem przypomnieć, iż zgodnie z art. 24b ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2020 r., poz. 2028; dalej: uzzw) taryfy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków zatwierdzane są przez organ regulacyjny. W myśl art. 240 ust. 3 pkt 27 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r., poz. 2233) funkcje organu regulacyjnego pełnią regionalne zarządy gospodarki wodnej.
Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, kierując się m. in. troską o zapewnienie ciągłości dostaw wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz ciągłości odbioru i oczyszczania ścieków, od dawna sygnalizują, iż aktualnie dla zagwarantowania im możliwości zgodnego z prawem realizowania obowiązków ustawowych konieczne jest występowanie – ze względu na oczywistą i udokumentowaną zarazem zmianę warunków ekonomicznych (vide wysoka inflacja, podwyżki cen prądu, gazu, materiałów eksploatacyjnych, presja płacowa etc.) - z wnioskami o skrócenie taryf na podstawie art. 24f uzzw.
Niestety dyskrecjonalne, rygorystyczne i de facto polityczne podejście ze strony organów PGW WP do wspomnianych wniosków powoduje, że zagrożone zostają ekonomiczne fundamenty, na których swój byt opierają przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne.
Konferencja prasowa Ministra Marka Gróbarczyka i wiceprezesa Wód Polskich Pawła Rusieckiego z dnia 12 września 2022, w trakcie której padły słowa: „Naszym celem jest to, by podwyżka cen wody wyniosła zero procent” jasno wskazuje na kierunek i zasady działania regulatora.
Taka sytuacja jest nie tylko niebezpieczna dla mieszkańców polskich gmin, samorządów gminnych ale także do środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa Państwa Polskiego, wszak infrastruktura wod-kan jest infrastruktura krytyczną!
Bardzo złożona i trudna sytuacja związana z procesem zatwierdzania taryf wod.-kan. daje asumpt do stwierdzenia, iż organy PGW WP realizują swoje ustawowe obowiązki w sposób łamiący nie tylko przepisy uzzw, ale także kardynalne zasady postępowania administracyjnego (vide przewlekłość postępowania bezpośrednio przekładająca się na sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw wod.-kan.) oraz w istocie zagrażają bezpieczeństwu sanitarnemu ludności.
Dodatkowo Wody Polskie występują w podwójnej roli: są organem regulacyjnym zatwierdzającym taryfę, a więc kształtującym ceny i sytuację finansową przedsiębiorstw wod-kan. Druga rola to organ pobierający opłaty za usługi wodne, które to opłaty stanowią część kosztów działalności przedsiębiorstwa, które powinny być pokryte przychodami ze sprzedaży uzyskiwanymi przez przedsiębiorstwo.
Wody Polskie jako organ regulacyjny odmawia zatwierdzenia cen i taryf, które pozwoliłyby na pokrycie kosztów działalności przedsiębiorstwa, a jednocześnie sam jest beneficjentem części kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo.
Na podstawie decyzji Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie PPGW z dnia 7 czerwca 2021 nr SZ.RZT.70.24.2021.RaN, na terenie Gminy Goleniów od dnia 23.06.2021 do dnia 22.06.2024 obowiązuje taryfa dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków.
Na dzień złożenia wniosku taryfowego tj. na dzień 26.02.2021 warunki ekonomiczne i gospodarcze prowadzenia działalności były zupełnie inne niż obecnie. Najważniejsze z nich to cena energii elektrycznej 289,90 zł/MWh, wynagrodzenie średnie krajowe w sektorze przedsiębiorstw w roku 2021 wynosiło 5.888,80 zł., płaca minimalna 2800 zł, oprocentowanie WIBOR 6M wynosił 0,25%.
Wskaźniki makroekonomiczne, założone w ustawie budżetowej, o które zindeksowane zostały koszty w procesie kalkulacji na kolejne lata obowiązywania taryf wynosiły:
W przypadku kosztów energii elektrycznej RZGW Szczecin odmówiło prawa do indeksowania kosztów na kolejne lata nawet o wyżej podane wskaźniki, argumentując, że koszty powinny wynikać z zawartych umów. Skoro umowa na dostawę energii była zawarta do dnia 31.12.2021, to na kolejne lata należy przyjąć identyczną cenę.
Gwałtownie zachodzące negatywne zjawiska w gospodarce nie tylko lokalnej, ale i światowej, pandemia, wojna na Ukrainie, światowy kryzys na rynkach energetycznych sprawiły, że nastąpiła zmiana warunków ekonomicznych prowadzenia działalności gospodarczej, która może być podstawą do złożenia wniosku o skrócenie obowiązywania dotychczasowej taryfy i uchwalenia nowej. Ta nowa taryfa pozwalałaby na pokrycie wszystkich aktualnych niezbędnych kosztów prowadzenia działalności, więc zapewniałaby bezpieczeństwo funkcjonowania systemu dostaw wody i odbioru ścieków.
Obecne warunki ekonomiczne są następujące:
- ceny energii 289,90 → 460,90 = wskaźnik 159 %
- wskaźniki inflacji 101,90% → 116,1% ( GUS za 08/2022)
- stopy procentowe WIBOR 6M 0,21 → 7,41 (wzrost 3.528,5%)
- ceny zakupu materiałów i usług
- ceny zakupu poliektrolitu 8,68 → 12,20 zł./kg wskaźnik 140,55%
- koszty paliwa 4,41 (2020) → 7,16 (2022) = wskaźnik 162%
- poziom płacy minimalnej 2.800,- → 3.010,- (wskaźnik 107,5%)
- od 1 stycznia 2023 - 3.490,- wskaźnik wzrostu 115,95%
- od 1 lipca 2023 – 3.545,- wskaźnik wzrostu 101,58%
- wskaźnik wzrostu płacy minimalnej 2023 do 2021 wynosi 126,61%
GWIK w dniu 24 marca 2022 roku złożył pierwszy wniosek o skrócenie obowiązywania taryfy i zatwierdzenie nowej. Postępowanie przez RGZW było prowadzone bardzo opieszale, dopiero 27.04.2022 zostało wydane zawiadomienie o wszczęciu postępowania, po wysyłanym ponagleniu, zorganizowanym posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego oraz spotkaniu z dyrektorem Markiem Duklanowskim w dniu 23.06.2022 założenia ekonomiczne do wniosku o skrócenie taryf okazały się już nieaktualne, na spotkaniu ustalono, że spółka wycofa dotychczasowy wniosek i złoży nowy, który zostanie przez RZGW rozpatrzony bez zbędnej zwłoki w ciągu 14 dni, tak aby nie narażać GWIK na dalsze ponoszenie strat finansowych.
W dniu 29.06.2022 GWIK zgodnie z ustaleniami złożył nowy wniosek o skrócenie obowiązywania taryfy.
RZGW dopiero 21.07.2022, czyli po 3 tygodniach, wszczął postępowanie, pomimo wcześniejszych osobistych zapewnień dyrektora Duklanowskiego o rozumieniu wagi problemu i obietnicy rozpatrzenia wniosku w ciągu 14 dni.
W dniu 24.10.2022 GWIK otrzymał decyzję o odmowie skrócenia obowiązującej i zatwierdzenia nowej taryfy. RZGW nie uznał przytoczonych wyżej argumentów za uzasadnioną zmianę warunków ekonomicznych.
GWIK nieustannie podejmował próby negocjacji i rozmów nie tylko z RZGW, ale z posłami i senatorami, Wojewodą Zachodniopomorskim w zakresie zarządzania infrastrukturą krytyczną, z inicjatywy przedsiębiorstw wod-kan odbyło się kolejne posiedzenie Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego. W rozmowy i apele o ratowanie sytuacji w sektorze wod-kan włączyły się również NSZZ Solidarność. Wagę problemu podkreśla również decyzja Prokuratora Rejonowego o włączenie się do udziału w postępowaniu o skrócenie obowiązywania taryf.
Sprawa Goleniowskich Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. nie jest odosobniona, w podobny sposób są traktowane inne przedsiębiorstwa wod-kan w wielu Gminach w całej Polsce. Jest to problem, który bez wsparcia niezależnych organów nie może być pozytywnie rozwiązany.
Dodatkowo Wody Polskie niejednokrotnie podkreślają, że oczekują od Gmin podjęcia działań w zakresie minimalizacji wysokości pobieranych podatków lokalnych, wsparcia finansowego spółek wod-kan oraz innych czynności pomocowych.
Takie oczekiwanie narusza zasadę „Zanieczyszczający płaci”, która jest nadrzędną zasadą dofinansowania projektów unijnych realizowanych w sektorze wod-kan. Zgodnie z nią odbiorca korzystający z usług powinien ponosić pełne koszty wytworzenia tych usług.
Ważnym aspektem jest również naruszenie zasady podmiotowości i samodzielności gminy. Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
RZGW odmawiając zatwierdzania wniosków o skrócenie taryf i oczekując, że gminy przejmą finansowanie spółek wod-kan de facto wywiera nacisk na samodzielność gminy i wywiera wpływ na prognozy finansowe gminy i kształt jej budżetu.
Jest to sytuacja, kiedy organ administracji rządowej wywiera nacisk na niezależną jednostkę samorządową. Jest to sytuacja bardzo niepokojąca, zwłaszcza że mowa jest o skali całego kraju.
W tym kontekście przedmiotowy wniosek należy uznać za konieczny i uzasadniony.
