Budowało go 7 tysięcy pracowników, jest jednym z najciekawszych do dziś czynnych zabytków hydrotechniki w Polsce, wciąż stanowi ważny szlak żeglugowy w tym rejonie Polski, rocznie przeprawia się przez niego 100 tys. pasażerów- mowa o Kanale Augustowskim, który obchodzi właśnie 200 -lecie istnienia.
Budowa Kanału Augustowskiego była niesamowitym osiągnieciem, a budowa dróg wodnych oznaczała w tym czasie potęgę ekonomiczną regionu - przypominano o tym podczas specjalnej konferencji zorganizowanej 28 kwietnia w Augustowie z okazji 200-lecia istnienia kanału. Wydarzenie pod hasłem „Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Kanału Augustowskiego” jest organizowane przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Konferencję zaingurował Prezes Wód Polskich Kryzsztof Woś.
- Kanał połączył wododziały Niemna i Wisły. Jest to dla nas bardzo ważny szlak turystyczny, umożliwia żeglugę jednostkom turystycznym i statkom pasażerskim. Rokrocznie korzysta z niego kilkanaście tysięcy jednostek. Sukcesywnie rozwijamy tę drogę wodną przez prace remontowe - mówił prezes K. Woś.
Profesor Dajnowicz, Wojewódzka Konserwator Zabytków w Białymstoku powiedziała, że Kanał Augustowski jest jednym z najwybitniejszych zabytków hydrotechniki, który cieszy nie tylko historyków, ale i turystów.
Adam Aleksandrowicz, Prezes Żeglugi Augustowskiej oznajmił, że rokrocznie 100 tys. pasażerów przeprawia się Kanałem Augustowskim. Wspomniał, że Żegluga Augustowska może przewieźć na swoich statkach 1000 pasażerów jednocześnie, a w planach jest budowa statku z elektrycznym napędem. Prezes Aleksandrowicz dodał, że 30% pasażerów to turyści z zagranicy.
Filip Chodkiewicz, Zastępca Burmistrza Augustowa wskazał, że obserwuje się zwiększony ruch turystyczny w Augustowie. Dodał, że jest to ważna gałęź lokalnej gospodarki, z której korzystają mieszkańcy. Dzięki temu, że turyści przybywają na dłuższe pobyty i chcą korzystać z różnych miejscowych atrakcji, więcej pieniędzy zostaje w kasie miasta, a także u lokalnych przedsiębiorców.
Marcin Leoszko, Prezes Zarządu Augustowskiej Organizacji Turystycznej powiedział, że niezbędny jest dalszy rozwój infrastruktury dla przyciągnięcia turystów. Wskazał wyzwania związane z promocją Kanału Augustowskiego.
Roman Rogoziński, Nadleśniczy Nadleśnictwa Płaska wskazał, że przy rozwoju turystycznym należy brać pod uwagę zachowanie dziedzictwa naturalnego i historycznego. Przedstawił najpiękniejsze śluzy na szlaku wodnym Kanału Augustowskiego, a także opowiedział o bindugach.
Paweł Wnukowski, Radny Sejmiku Województwa Podlaskiego zaznaczył, że podlaski samorząd wspiera inwestycje w regionie, przytaczając przykład modernizacji infrastruktury wodnej w Augustowie.
Monika Niemiec-Butryn, Dyrektor Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury opowiedziała o potencjale rozwojowym żeglugi śródlądowej w Polsce:
W Polsce wodnych dróg śródlądowych mamy ponad 3700 km- przypominała Monika Niemiec-Butryn, z departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury. Zapowiedziała jednocześnie, że do roku 2030 drogi wodne mają zostać rozwinięte, plan obejmuje ok. 700 km Odry i 300 km Wisły. W planach jest m.in. 11 zadań inwestycyjnych, w tym także cyfryzacja żeglugi, np. RIS na 250km odcinku Odry.
Kanał Augustowski- najważniejsze informacje
Kanał Augustowski to unikatowe w skali europejskiej dzieło budownictwa wodnego z pierwszej połowy XIX wieku. Powodem budowy Kanału Augustowskiego były pruskie restrykcje celne uniemożliwiające spławianie polskich towarów Wisłą do Gdańska. Kanał Augustowski miał połączyć dopływy Wisły, Narew i Biebrzę, z Niemnem, a od Niemna do Bałtyku zaplanowano połączenie poprzez Kanał Widawski, aby ominąć terytorium Prus.
W 1823 r. polski inżynier gen. Ignacy Prądzyński rozpoczął prace nad projektem Kanału Augustowskiego, budowa ruszyła w 1824 roku. Aby wyrównać różnice poziomów wód uregulowano 35 km koryt rzek Netty i Czarnej Hańczy, wykonano ponad 40 km przekopów i wybudowano 18 śluz oraz 23 jazy regulujące wodę. Kamienno-ceglane śluzy miały piękny wystrój architektoniczny w barwach narodowych. Komory wykładano czerwoną cegłą, zwieńczenia komór były białe. Na każdej śluzie znajdowała się wmurowana w ścianę kamienna tablica z datą i nazwiskiem kierownika budowy – do dziś prawie na każdej śluzie (poza Gorczycą i Niemnowem) zachowały się takie tablice. Jedną śluzę budowano ok. 2 lat. W pracach uczestniczyło od 5 do 7 tysięcy ludzi.
Wybuch powstania listopadowego przerwał budowę, którą ostatecznie ukończono w 1838 r., a w 1839 r. otwarto żeglugę na Kanale. To dzieło polskiej inżynierii wojskowej nie spełniło nigdy strategicznej funkcji szlaku wodnego łączącego Wisłę z Bałtykiem, gdyż Prusy zrezygnowały z nakładania wysokich ceł na szlaku wiślanym, a Rosjanie przerwali realizację Kanału Widawskiego.
Kanał Augustowski jest położony na terenie Polski i Białorusi (14 śluz po polskiej stronie, 1 w pasie granicznym i 3 po stronie białoruskiej). Jego całkowita długość to około 103,4 km. Na szlaku Kanału Augustowskiego znajduje się 12 jezior: Mikaszówek, Mikaszewo, Krzywe, Paniewo, Orle, Gorczyckie, Staw Swoboda, Studzieniczne, Białe, Necko. Różnice poziomów wód pomiędzy poszczególnymi zbiornikami wynoszą od 0,8 do 9,8 m. Im większa różnica wód, tym bardziej skomplikowane śluzy należało budować, stąd śluza Niemnowo pierwotnie trzykomorowa (różnica poziomów 7,46 m), obecnie jest czterokomorowa (różnica poziomów max. 9,8 m), a śluza Paniewo (różnica poziomów max. 6,69 m) dwukomorowa. Pozostałe 16 śluz to śluzy jednokomorowe.
Obecnie Kanał Augustowski jest wykorzystywany jako malowniczy szlak wodny, jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce. Kanałem Augustowskim kursują także statki żeglugi śródlądowej.
W 1968 r. Kanał Augustowski został wpisany do rejestru zabytków, a decyzją Prezydenta RP w 2007 r. stał się Pomnikiem Historii.
Dzieje Kanału Augustowskiego można poznać w Dziale Historii Kanału Augustowskiego Muzeum Ziemi Augustowskiej. Mieści się ono w zabytkowym domku z XIX w. w tzw. zwanym Domkiem Prądzyńskiego (ul. 29 go Listopada 5a w Augustow
Źródło: Wody Polskie, augustow.pl
