Ciosy mamuta, czaszki żubra i nosorożca włochatego znalezione podczas budowy łódzkich kanałów - o takich sensacjach donosiła przedwojenna prasa. Gdzie dziś można zobaczyć szczątki pradawnych zwierząt odnalezione w dawnych rozlewiskach i bagnach łódzkich rzek: Łódki i Karolewki.
Cios mamuta wydobyto z ziemi w Łodzi 16 listopada 1936 roku na ulicy Drewnowskiej przy ulicy Okrzei podczas kopania tak zwanego rowu obwodowego, do którego skierowano wody rzeki na czas budowy krytego kanału Łódki. Cios długości 2,5 metra leżał prawie 2,5 metra pod ziemią. Jak donosił przedwojenny „Express”: „Jest to najlepiej zachowane wykopalisko w Polsce. Olbrzym zatonął w błotach i rozlewiskach wielkiej rzeki Łódki” - informował „Express”. Ówczesny Dyrektor Łódzkiego Muzeum Przyrodniczego Edward Potęga powiedział dziennikarzowi „Expressu”: „odnaleziono cios mamuta włochatego, młodego osobnika, a pochodzi on z okresu polodowcowego - liczyć może 12-15 tysięcy lat”. Podjęto próbę poszukiwań pozostałych kości szkieletu mamuta w dolinie Łódki, ale bez sukcesu.
NOWE ZNALEZISKA
W archiwach ZWIK zachowały się dwa zdjęcia. Na jednym widnieje podpis: „Kieł mamuta znaleziony przy regulacji rzeki Łódki w pobliżu ulicy Okrzei. Listopad 36”. Na zdjęciu widać inżyniera Wacława Barszczewskiego, który przekazuje cios mamuta Edwardowi Potędze - dyrektorowi przedwojennego Muzeum Przyrodniczego w Łodzi.
W archiwum ZWIK znajduje się też drugie zdjęcie z podpisem: „Czaszka tura znaleziona w wykopie V 37”. Czaszkę żubra (nie tura) znaleziono 30 kwietnia 1937 roku podczas pogłębiania koryta rzeki Łódki między ulicami Okrzei i Wapienną, na głębokości około 3,5 metra pod korytem rzeki. Przedwojenny „Głos Poranny” donosił: „Czaszka znajduje się w stanie dobrym, doskonale zachowana kość czołowa z rogami i część kości nosowej”.
Podczas ostatniego zlodowacenia pierwotny prażubr (Bos priscus) zniknął z terenu Europy. Analizy DNA szczątków kopalnych wykazały, że po złagodzeniu klimatu w okresie holocenu pojawił się on ponownie na kontynencie europejskim, czyli ok. 14 tys. lat temu. Obecnie znanych jest kilkadziesiąt fragmentów kostnych prażubra znalezionych w Polsce. Był on jednym z pospolitszych dużych ssaków kopalnych. Stał się on bezpośrednim przodkiem współczesnego żubra, jednak jako krzyżówka z turem. Był on do współczesnego żubra prawdopodobnie bardzo podobny. Miał jedynie dłuższe rogi. Należy przypuszczać, że czaszka znaleziona w Łodzi ma prawdopodobnie kilkanaście tysięcy lat - twierdzi profesor Jerzy Nadolski, dyrektor Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Łódzkiego.
Znalezione nad rzeką Łódką czaszka żubra i cios mamuta można oglądać w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Łódzkiego w Parku Sienkiewicza. Obok eksponatów umieszczone zostały archiwalne zdjęcia ZWIK i opisy potwierdzające, że obiekty pochodzą z Łodzi.
W muzeum odnalazła się też czaszka nosorożca włochatego z oryginalnym opisem: „Czaszka nosorożca wykopana 8 maja 1925 roku na głębokości 4,5 metra przy robotach kanalizacyjnych”. Wydobyto ją z dna rzeki Karolewki w okolicach ulicy Obywatelskiej podczas budowy pierwszego kolektora ściekowego w Łodzi. W zasobach muzeum jest też poroże łosia znalezione wiosną 1925 roku podczas prac w korycie rzeki Łódki. Jest też cios mamuta odkryty w 1926 roku na głębokości 5 metrów przy budowie kanału w dolinie rzeki Karolewki, u zbiegu alei Kościuszki z ulicą Zieloną. Okaz ma około 85 cm długości. Zachował się w doskonałym stanie.
Redaktor Wodociągowiec
Źródło: ZWIK w Łodzi
