Zapewnienie jakości wyników.
Praca w laboratorium badawczym, czym jest i z czym najczęściej nam się kojarzy?
Większość miłośników seriali, najczęściej wyobraża, sobie pracę w laboratorium, zgodnie z obrazem przedstawionym, w serialach Czterdziestolatek, lub Labirynt.
Dzisiejszy świat stara się, być coraz bardziej precyzyjny, wprowadzając szereg dokumentów systematyzujących, cały obszar związany z wykonywaniem badań.
Laboratoria pracują w różnych obszarach badawczych, wdrażając wymagania określone w dyrektywach Unijnych, Ustawach, Rozporządzaniach, oraz Normach.
Zgodnie z zapisami Unijnymi, oraz Ustawami obowiązującymi w Polsce, laboratoria badawcze pracujące w różnych obszarach, muszą mieć wdrożony system zarządzania jakością zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących’’
W normie został opisany cały proces, który powinien być wdrożony w laboratorium. Laboratorium spełniając wyganiania normy, bardzo precyzyjnie opisuje, określa schemat działania, w celu wydania wyniku, jak najbardziej precyzyjnego zbliżonego do wartości prawdziwej.
Oczywiście zawsze każde działanie związane jest z jakimś błędem. Zweryfikowanie, i opracowanie szczegółowego budżetu niepewności pozwala nam na podanie wyniku pomiaru wraz z jego błędem.
W laboratorium po weryfikacji, walidacji wdrożonych metod badawczych, stosuje się bardzo dużo zasad statystycznych, które w bardzo precyzyjny sposób natychmiast weryfikują, czy proces badawczy został przeprowadzony prawidłowo, oraz czy wynik będzie przydatny dla klientów laboratorium.
Zgodnie z wymaganiami normy opisujemy schemat działania nadzoru nad badaniami, który zgodnie z normą zostanie opisany jako ,, Zapewnienie jakości wyników’’.
W tym celu posiłkujemy się karatami kontrolnymi jednego pomiaru, które w sposób graficzny i matematyczny przedstawiają prawidłowy nadzór nad badaniami.
Laboratorium stosuje Certyfikowane roztwory od uznanych producentów spełniających wymagania normy 17034. Laboratorium określa swój zakres wykonywanych badań dla każdego parametru wdrożonego w laboratorium. Stosowanie kart kontrolnych umożliwia śledziennie procesu analitycznego. Jeżeli proces wymaga ponownego sprawdzenia karta kontrolna w bardzo przejrzysty i łatwy sposób pokaże gdzie został popełniony błąd, oraz w którym kierunku laboratorium powinno podjąć odpowiednie działania, w celu wyeliminowania błędu.
Karty kontrole, to tylko jeden z bardzo wielu wytycznych które stosujemy, w celu zapewnienia jakości wyników.
Drugim kryterium, to karty odzyskowe, które określają w jakim przedziale laboratorium uzyskało odzysk badanego parametru. W badaniach chemicznych i fizycznych musi on, się mieścić w granicach kontrolnych od 80 % do 120%. Najczęściej wykonywany odzysk to wzbogacenie próbki rzeczywistej, certyfikowanym roztworem o znanym stężeniu, w proporcji 1:1. Po wykonaniu wzbogacenia wykonujemy badanie, po badaniu wyliczmy statystycznie, czy mieścimy się w granicach wyżej wymienionych.
Trzecim wytycznym, są badania biegłości, organizowane przez niezależnych organizatorów badań biegłości, którzy również mają wdrożony system zarządzania jakością zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17043:2011 ,,Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości’’. Laboratoria biorące udział, w niezależnych badaniach sprawdzają swoją biegłość, oraz poprawność wykonywanych badań. Wskaźnikami oceniającymi kompetencje laboratorium to wskaźnik :zi,z',orazEn
Czwartym wytycznym to kontrola próbek tz. ślepych (próbek zero). Są to próbki z wody dejonizowanej po dodaniu odczynników sprawdzamy czy środowisko, stosowane odczynniki, czystość szkła, transport, przechowywanie, nie wpływają na jakość przeprowadzanych badań.
Każdy proces analityczny, związany z badaniami, wykonywanymi w laboratorium badawczym w akredytowanym, jest ściśle i precyzyjnie nadzorowany, w celu wydania poprawnych wyników dla klientów laboratorium. Wszystkie zapisy z wykonywania Zapewnienia jakości wyników, są zapisywane i analizowane za pocą trendów. Klient otrzymujący sprawozdanie z takiego laboratorium, może być pewien że jest to wynik jak najbardziej prawidłowy, i w sposób prawidłowy opisuje proces zastosowany przez klientów laboratorium.
