Detergenty są wśród Nas.
Stosowanie metod alternatywnych w obszarze regulowanym prawnie.
Bardzo wiele razy widzieliśmy efekt pienienia się wód w zbiornikach wodnych, zazwyczaj jest to spowodowane stosowaniem środków powierzchniowo-czynnych.
Już w starożytności ludzie odkryli dobroczynne działanie mydeł. Mydła wyprodukowane z tłuszczów, połączonych z zasadą. Proces produkcji, to gotowanie tłuszczów nasyconych, wraz z zasadą [np. Ca(OH)2, Mg(OH)2].
W dzisiejszym świecie mamy do czynienia z substancjami powierzchniowo-czynnymi :
- Substancja rozpuszczona, założona z dwóch lub większej liczby atomów, charakteryzujących się wiązaniem chemicznym, które osłabia napięcie powierzchniowe pomiędzy cieczami, lub cieczą , oraz ciałem stałym.
Zgodnie z zapisami w aktach prawnych:
Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub urządzeń wodnych.
Mamy obowiązek badania tych substancji, które negatywnie wpływają na środowisko wodne. Niekorzystne działanie substancji powierzchniowo-czynnych, polega przede wszystkim na tym, substancje te powodują rozpuszczanie w wodzie toksycznych substancji, bardzo trudno, lub w ogóle nie rozpuszczalnych w wodzie. Wpływ tych związków, to osłabienie procesu samooczyszczania wód (utrudnienie), i tym samym pogorszenie warunków życia biologicznego.
Sufraganaty to substancje które możemy również spotkać w takich produktach :
- napoje,
- produkty spożywcze,
- środki ochrony roślin,
- preparaty czyszcząco -piorące,
- kosmetyki,
- leki,
- produkty higieny osobistej.
Substancje powierzchniowo-czynne możemy podzielić na poszczególne grupy:
- anionowe (jon ujemny, zapisy co do ilości jakie możemy odprowadzić do środowiska znajdziemy z Rozporządzeniu), tych substancji mamy coraz mniej ze względu na dużą ilość jakie musimy zastosować w codziennym życiu. Zazwyczaj ścieki odprowadzane z gospodarstw domowych charakteryzują się stosunkową dużą ilością tych substancji.
- kationowe ( jon dodatni, używane głównie do produkcji wybielaczy),
- amfoteryczne (czyli może być to jon dodatni, lub ujemny),
- niejonowe ( zapisy w Rozporządzaniu określają ilość jaką możemy odprowadzić do środowiska), tych substancji mamy coraz więcej ze względu na bardzo małą ilość jaką stosujemy do produkcji różnych środków. Te substancje są o wiele groźniejsze, i trudniejsze do usunięcia ze ścieków doprowadzanych do oczyszczalni ścieków.
Duża ilość stancji powierzchniowo-czynnych, ma bardzo duże znaczenie na pracę oczyszczalni ścieków, a tym samym na koszty związane z eksploatacją oczyszczalni. Substancje powierzchniowo – czynne mogą rozpuszczać tłuszcze zawarte w ściekach, a tym samym osłabienie działania piaskowników, na których powinny się osadzić tłuszcze, osadzenie małej ilości tłuszczów powoduje przejście do układu. Przejście tłuszczy, oraz połączenie z detergentami, może powodować efekt pienienia, oraz tworzenie się kożucha, który może spowodować, ograniczenie docierania promieni słonecznych. Koszt oczyszczania ścieków może wzrosnąć podczas pracy dmuchaw, bardzo często na oczyszczalniach ścieków trzeba dodać dodatkowe źródło wygala organicznego może to być alkohol metylowy, lub stosowanie różnych olejów mineralnych.
Zgodnie z zapisami w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, metodami referencyjnymi, którymi należy oznaczać te substancje to normy załącznik nr 12:
- Oznaczanie sufraganów anionowych zgodnie z PN-EN 903:2002
- Oznaczanie sufraganów niejonowych zgodnie z PN-ISO 7875-2
Metod referencyjna charakterystyka w Rozporządzeniu :
- wykrywalność
- precyzja.
Artykuł 12 Prawa Ochrony Środowiska definiuje, oraz umożliwia korzystanie z innych metod badawczych pod warunkiem spełnienia odpowiednich wytycznych.
-…,,Metodyki referencyjne
1.Podmioty korzystające ze środowiska oraz organy administracji są obowiązane do stosowania metodyk referencyjnych, jeżeli metodyki takie zostały określone na podstawie ustaw.
2.Jeżeli na podstawie ustawy wprowadzono obowiązek korzystania z metodyki referencyjnej, jest dopuszczalne stosowanie innej metodyki, pod warunkiem:
1) że umożliwia ona uzyskanie dokładniejszych wyników, a uzasadnieniem jej zastosowania są zjawiska meteorologiczne, mechanizmy fizyczne i procesy chemiczne, jakim podlegają substancje lub energie – w przypadku metodyki modelowania rozprzestrzeniania substancji lub energii w środowisku;
2)udowodnienia pełnej równoważności uzyskiwanych wyników – w przypadku pozostałych metodyk.’’…
Tym samym laboratoria mogą stosować inne metody badawcze, pod warunkiem spełnienia wymagań związanych z udowodnieniem równoważności innych metod. Metody alternatywne nie powodują powstawania dużej ilości odpadów poreakcyjnych, są szybkie i łatwe w wykonaniu. Wyniki uzyskane metodami alternatywnymi są porównywalne z metodami referencyjnymi. Metody alternatywne to w dzisiejszym świecie również mniejsza ilość pracowników, co jest bardzo pozytywnym efektem dotyczącym ograniczania kosztów.
Katarzyna Zofia Ulas
