Współpraca Wód Polskich, ZEPAK S.A. oraz lokalnych samorządów zakłada odtworzenie zasobów wodnych rzek i pojezierzy, a także utworzenie nowych zbiorników wodnych w miejsce wyrobisk pokopalnianych. Dzięki realizacji założeń, w ciągu 5 lat możliwe będzie zwiększenie retencji o blisko 1 mld m3 wody na obszarze ponad 3000 km2.
Wielkopolska wschodnia to obszar poddany silnej antropopresji, m.in. przez rozwiniętą sieć melioracyjną, regulacje koryt rzecznych, odwodnienia górnicze, czy wzmożony pobór wód podziemnych na cele rolnicze i przemysłowe. Niekorzystną sytuację potęgują warunku meteorologiczne, zwłaszcza niska średnia opadów. W celu przeciwdziałania dalszej degradacji ilościowej zasobów wód podziemnych i powierzchniowych opracowano program działań naprawczych, który zakłada realizację 25 zadań inwestycyjnych i utrzymaniowych w ciągu najbliższych 5 lat. Projekt przewiduje:
- przekierowanie wód z odwodnienia funkcjonujących odkrywek w stronę zalewanych wyrobisk pokopalnianych;
- budowę rurociągów i kanałów przerzutowych wraz z systemem przepompowni, służących do poprawy stosunków wodnych w strefie oddziaływania zamykanych odkrywek oraz szybszego ich zalewania;
- odbudowę zastawek i progów na wypływach z jezior, mające na celu stabilizację ich poziomów wody;
- remonty i odbudowę zniszczonych jazów, bystrzy i progów stabilizujących, umożliwiających zwiększenie retencji korytowej rzek i odbudowę mokradeł;
- renaturyzację kanałów i odtworzenie sieci hydrograficznej w obszarze oddziaływania odkrywek węgla brunatnego;
- stworzenie łowisk specjalnych w powstałych zbiornikach;
- budowę farm fotowoltaicznych, służących zasilaniu pompowni i produkcji zielonej energii o wydajności 50 MW rok.
"W Dzień Ziemi rozpoczynamy realizację tego wielkiego programu. We współpracy z ZEPAK i lokalnymi samorządami będziemy prowadzić nasze działania. Wkrótce ogłosimy przetargi, czekamy na decyzje środowiskowe i konsultacje społeczne. To początek całego procesu, który zwieńczymy stworzeniem nowego pojezierza. Kontynuujemy także inne działania z zakresu zwiększania retencji i odbudowujemy urządzenia wodne. Większość naszych przeciwsuszowych inwestycji realizujemy właśnie tutaj, w Wielkopolsce. To konieczne, bo mamy tu problem z niedoborami opadów i intensywnym użytkowaniem wód przez przemysł i rolnictwo" – podkreślił Prezes Wód Polskich Przemysław Daca, podczas oficjalnego ogłoszenia rozpoczęcia całego projektu, co miało miejsce kilka dni temu na terenie Wielkopolski Wschodniej.
Osiągnięcie pełni założonych celów łącznie z wypełnieniem wyrobisk pokopalnianych planowane jest do końca 2026 roku w rejonie tureckim i do 2028 roku w rejonie konińskim. W przypadku braku działań zalanie odkrywek oraz przywrócenie stosunków wodnych trwałoby około 15 lat w rejonie tureckim i aż 30 lat w rejonie konińskim. Dlatego współpraca Wód Polskich, ZE PAK S.A. i samorządów jest kluczowa dla rozwoju wschodniej Wielkopolski i adaptacji tego regionu do zmian klimatycznych i wyzwań przez nie stawianych, takie jak częstsze susze i powodzie.
Powstaną też zbiorniki
Dzięki realizacji zadań zostaną odbudowane historyczne poziomy wody w jeziorach Pojezierza Gnieźnieńskiego i Kujawskiego, zwłaszcza w rejonie Powidzkiego Parku Krajobrazowego, a także na mokradłach i rzekach Wielkopolski wschodniej i terenów przyległych. Ponadto w miejscu istniejących i zamkniętych odkrywek węgla brunatnego utworzone zostaną zbiorniki wodne o łącznej objętości ponad 800 mln m3 wody i powierzchni blisko 3500 ha. Będą one stanowiły bazę rekreacyjną i zaplecze gospodarcze dla lokalnych samorządów oraz rezerwuar wody do wykorzystania na potrzeby komunalne, rolnictwa, leśnictwa i przemysłu. Pozwoli to na poprawę bilansu wodnego na obszarze około 3 000 km2 w obrębie powiatów: konińskiego, tureckiego, kolskiego, słupeckiego, mogileńskiego oraz wschodniej części gnieźnieńskiego. Łączna ilość odtworzonych i zgromadzonych wód powierzchniowych wyniesie docelowo 1 mld m3, a wód podziemnych ponad 1,5 mld m3!
Przewidywany budżet całego programu to około 120 mln zł, z czego 70% kwoty zostanie pokrytej przez środki unijne z Funduszu na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji, zaś 30% będzie stanowić wkład Własny Wód Polskich, ZE PAK S.A. i lokalnych samorządów.
Redaktor Wodociągowiec
